به عنوان والد یک کودک ممکن است به وفور شنیده باشید که مهدکودک‌ها به عنوان یکی از اولین محیط‌های اجتماعی که کودکان با آن مواجه می‌شوند، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری و رشد عاطفی کودکان دارند. اما این نقش پر اهمیت از چه جنبه‌های مثبتی برخوردار است و آیا ممکن است تاثیرات منفی نیز داشته باشد؟ در ادامه این مقاله همراه زونکیدو باشید تا پاسخ این سوالات را بررسی کنیم. همچنین می‌توانید برای تکمیل این بحث مقاله “مزایای مهدکودک برای رشد کودکان” را نیز بخوانید.
اهمیت رشد عاطفی در کودکان
بازه دو تا شش سالگی زمانی است که اتفاقات شگفت‌انگیز بسیاری در مغز کودکان رخ می‌دهد. بخش‌های مختلفی از مغز از جمله بخش‌های مربوط به درک استقلال، عواطف، مهارت‌های اجتماعی و درک زبان با سرعت زیادی در حال تغذیه از محیط اطراف خود می‌باشند و به همین دلیل، فعالیت‌هایی که کودک به آن‌ها مشغول می‌شود از اهمیت بالایی برخوردار هستند. چرا که همین فعالیت‌ها تعیین کننده بسیاری از رفتارهای کودک شما در سنین نوجوانی و بزرگسالی خواهند بود.
عبور از دو سالگی، آغاز یک مرحله کلیدی در رشد عاطفی کودکان محسوب می‌شود. توانایی تکلم در این سن به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. کودک با این شیوه تازه برای انتقال احساسات و خواسته‌های خود رفته رفته، احساس استقلال بیشتری را تجربه می‌کند. به دنبال این مرحله کودکان می‌آموزند که چگونه احساسات خود را شناسایی و مدیریت کنند و چگونه با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کنند. توانایی‌هایی که در این دوره کسب می‌شوند، به عنوان زیر بنای زندگی کودک در آینده، می‌توانند از بروز مشکلات روانی و رفتاری در بزرگسالی جلوگیری کنند. بنابراین ضروری است که محیط‌های مناسبی برای تقویت و رشد عاطفی آن‌ها فراهم شود.
نقش مهدکودک در رشد عاطفی کودکان
مهدکودک‌ها در حالت ایده‌آل به کودکان یاد می‌دهند که چگونه با دیگران در محیطی دوستانه و حمایتی تعامل داشته باشند و این مهارت‌ها زمینه‌ساز ایجاد روابط مثبت و سالم در آینده خواهند بود. بر اساس تحقیقات، کودکانی که تجربه مهدکودک داشته‌اند، در برخورد با مسائل اجتماعی و عاطفی بهتر عمل می‌کنند و از سلامت روانی بیشتری برخوردار هستند. اما در این میان نکات و ملاحظاتی وجود دارند که باید به عنوان یک والد از آن‌ها آگاه باشید. ضمنا پیش از این با تاثیر مرببان مهد در پرورش کودک توضیح دادیم!
چه سنی برای شروع مهدکودک مناسب است؟
سن ورود به مهدکودک با توجه به شرایط کودک، والدین و اهداف تربیتی می‌تواند متفاوت باشد، با این حال بسیاری از متخصصان در زمینه روانشناسی کودکان معتقد هستند که بهترین سن برای ورود به مهدکودک پس از پایان دو سالگی و آغاز سه یا چهار سالگی است. پیش از سه سالگی قرار گرفتن کودک در محیط مهد برای ساعات پی‌در‌پی بدون حضور والدین، می‌تواند زمینه‌ساز استرس و اضطرابی مخرب برای او باشد. در صورتی که در سنین سه یا چهار سالگی کودکان از نظر اجتماعی، عاطفی و شناختی به سطحی از رشد رسیده‌اند که می‌توانند از تعاملات گروهی و آموزش‌های غیررسمی مهدکودک بهره‌مند شوند. پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را حتما بخوانید: چرا مهدکودک؟
تاثیرات مثبت محیط مهدکودک بر کودکان
بر اساس نتایج آزمایش‌های انجام شده بر دو گروه از کودکان در دبستان (گروه اول تجربه مهدکودک را داشته و گروه دوم این تجربه را نداشته‌اند)، مهدکودک‌ها می‌توانند نقش مهمی در موفقیت تحصیلی و رشد اجتماعی-عاطفی کودکان داشته باشند. شرکت در برنامه‌های با کیفیت مهدکودک در کنار تقویت مهارت‌های سوادآموزی و ریاضی در کودکان، موجب بهبود عملکرد اجتماعی، تنظیم هیجانات و رشد شناختی آن‌ها نیز می‌شود.
چهار سالگی زمانی است که کودکان به شدت به بازی‌های تقلیدی علاقه نشان می‌دهند. آن‌ها در این مرحله از رشد، تفکر انتزاعی را شروع می‌کنند و می‌توانند سناریوهای مختلف را در بازی‌های خود ایجاد کنند. کودکان ممکن است نقش‌های مختلفی مانند والدین، دکتر یا پلیس را بازی کنند و در این بازی‌ها تلاش می‌کنند تا وضعیت‌های مختلف را درک و تجربه کنند. حضور در محیط مهدکودک و انجام بازی‌های تقلیدی با دیگر کودکان در این سن، به آن‌ها کمک شایانی در درک افکار و احساسات دیگران می‌کند و در نتیجه یاد خواهند گرفت که چطور خود را در موقعیت‌های مختلف قرار دهند.
چالش‌های پیش روی کودکان و والدین
در نگاه کلی، تجربه مهدکودک تاثیرات مثبتی بر رشد کودکان دارد، اما از سوی دیگر هر کودکی با خصوصیات اخلاقی منحصربه‌فرد خودش وارد این محیط تازه با چالش‌های جدید می‌شود. در ادامه به برخی از این چالش‌ها می‌پردازیم.
یکی از این چالش‌ها روبه‌رویی کودکان با فشار تحصیلی است. اعمال فشار تحصیلی چه از سمت مهدکودک و یا والدین، می‌تواند کودک را دچار اضطراب و استرس کند. در نتیجه کودک ممکن است نسبت به یادگیری دچار بدبینی شود و در مقاطع تحصیلی بالاتر انگیزه کمتری داشته باشد.
از سوی دیگر، کمبود حمایت‌های اجتماعی و عاطفی می‌تواند به مشکلات رفتاری و احساسی منجر شود. کودکانی که از نظر احساسی برای تعاملات اجتماعی در مهدکودک آماده نیستند، ممکن است احساس تنهایی، طردشدگی یا ناامیدی کنند.
برنامه‌های مهدکودکی که بیش از حد ساختارمند و منظم هستند، ممکن است فرصت‌های کافی برای بازی و خلاقیت را از کودکان بگیرند. بازی‌های خلاقانه و اکتشافی برای رشد شناختی و اجتماعی کودکان ضروری است و کاهش این فعالیت‌ها می‌تواند به سرکوب خلاقیت و توانایی‌های تخیلی کودکان منجر شود. همچنین، اگر برنامه درسی بیشتر بر آموزش‌های خشک و تحصیلی متمرکز باشد، کودکان ممکن است از نظر فیزیکی و اجتماعی رشد کافی نکنند.
در مهدکودک‌هایی که تعامل معلم و کودک کافی نیست یا به نیازهای فردی کودکان توجه نمی‌شود، کودکان ممکن است از نظر آموزشی و عاطفی آسیب ببینند. در کلاس‌هایی که تعداد دانش‌آموزان زیاد و نسبت معلم به دانش‌آموز پایین است، برخی از کودکان ممکن است توجه کافی را دریافت نکنند. این موضوع به‌ویژه برای کودکانی که نیازهای خاصی دارند، می‌تواند مانع رشد آن‌ها شود و تجربیات منفی از مدرسه را برایشان رقم بزند.
در نهایت، ناسازگاری‌های فرهنگی و مشکلات زبانی نیز می‌تواند تاثیر منفی بر تجربه کودکان در مهدکودک داشته باشد. اگر محیط مهدکودک یا برنامه درسی آن به‌طور کامل با زمینه فرهنگی همه کودکان مطابقت نداشته باشد، کودکان از خانواده‌های اقلیت یا مهاجر ممکن است احساس بیگانگی کنند. همچنین، کودکانی که زبان اصلی آموزش را به خوبی نمی‌دانند، ممکن است درگیر یادگیری نشوند و این مسئله باعث ناامیدی و احساس طردشدگی در آن‌ها شود.
با در نظر داشتن تمام نکاتی که ذکر کردیم، بیشتر این چالش‌ها با انجام تحقیقات کافی و جمع‌آوری اطلاعات درباره محیط آموزشی و فضای مهدکودک، به راحتی قابل پیشگیری و مدیریت هستند. حتما این مطلب را بخوانید تا یک پیش دبستانی مناسب برای فرزند خود انتخاب کنید. زونکیدو در این زمینه می‌تواند به شما عزیزان کمک کند. امکان مقایسه مهدکودک‌های مختلف و دیدن ویژگی‌های هرکدام از جمله خدماتی است که زونکیدو ارائه می‌کند.
ما در زونکیدو لیست پیش دبستانی‌های تهران و لیست بهترین پیش دبستانی‌های تهران را برای شما تهیه کرده‌ایم که می‌توانید با مراجعه به آن و متناسب با محل زندگی یا کار خود مهدکودک دلخواه خود را پیدا کنید.
